چگونه بحران کرونا را به فرصت تبدیل کنیم؟

بحران کرونا بی تردید بزرگ ترین و شاید پیچیده ترین بحرانی است که تاکنون جهان به خود دیده است. بحرانی که علاوه بر تهدید سلامت اجتماعی، آسیب های عمیقی را بر اقتصاد جهانی و اقتصاد کشورها وارد کرده است. سقوط سهام در تالارهای بورس، سقوط قیمت نفت، افت شدید رشد اقتصاد جهانی و … از جمله تأثیرهای منفی بحران کرونا بر اقتصاد جهان است.
در ابعاد داخلی نیز، اتخاذ سیاست های محدودکننده به منظور مدیریت و کنترل بیماری که منجر به تعطیلی بسیاری از مشاغل و کسب و کارها شده را می توان از تبعات این ویروس برشمرد.
مشکلات معیشتی، کاهش خرید به دلیل تمایل به خرید مواد بهداشتی و ضدعفونی کننده وکاهش درآمد به دلیل اعمال سیاست های کنترلی، از جمله مشکلاتی هستند که اقتصاد و تجارت کسب و کارها را تهدید می کنند.

بسیاری از مشاغل مانند گردشگری، هواپیمایی، هتل داری به شدت دچار آسیب شده اند و دورنمایی برای بازگشت این مشاغل به وضعیت عادی متصور نیست. اما در میان این هیاهو، نگاه ها متوجه بخشی می شود که نه تنها کمترین آسیب را متوجه شده بلکه می تواند به عنوان یک مزیت بزرگ، برای بسیاری از مشاغل و کسب و کارها، آنان را از گزند بحران کرونا و شاید دیگر بحران های مشابه در امان نگه دارد؛ تجارت الکترونیک!

کرونا؛ فرصت یا تهدید

براساس اخباری که از سراسر جهان و در جریان مبارزه با کرونا به گوش می رسد، ایجاد محدودیت در رفت و آمدها و محدود کردن ارتباطات انسانی، به عنوان موثرترین حربه برای کنترل ویروس کرونا توسط دولت ها اعمال شده است. اتخاذ همین سیاست نیز باعث آسیب و اخلال در تجارت شده است.
اما در همین اوضاع بحران زده اقتصادی، کسب و کارهایی که زمانی بر تجارت الکترونیک تمرکز و سرمایه گذاری کرده بودند، شاهد افزایش فروش بوده اند.
به عنوان نمونه فروشگاه آمازون که بزرگ ترین فروشگاه اینترنتی خرده فروشی در دنیاست، اعلام کرده که قصد دارد ۱۰۰ هزار نفر را استخدادم کند تا بتواند پاسخگوی حجم بالای سفارش هایش باشد.
به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از گاردین، این فروشگاه توانست در روزهای کرونایی، به درآمد ۷۳ میلیارد دلار در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ دست یابد.

این وضعیت برای فروشگاه های اینترنتی داخل کشور نیز مصداق دارد و شاهد افزایش فروش فروشگاه های اینترنتی کالا محور هستیم. در مورد تأثیر ویروس کرونا بر کسب و کارهای آنلاین ایرانی گزارش های مختلقی ارائه شده است. استارت آپ هایی مانند «با سلام» و «اسنپ مارکت» به ترتیب با ۱۵ و ۵۰ درصد افزایش فروش مواجه بوده اند.
در ماه های آتی گزارش های دقیق تری ارائه خواهد شد که اطلاعات کاملی را از تأثیر بحران کرونا در افزایش یا کاهش رشد بنگاه های اقتصادی به ما ارائه خواهد داد. اما آنچه مشخص است، مصون ماندن کسب و کارهای اینترنتی از آسیب ها و در بد بینانه ترین حالت، آسیب حداقلی آنها از بحران ناشی از کرونا می باشد.
با وجود این که در مقطع کنونی کرونا برای بسیاری از کسب و کارهای سنتی یک تهدید بزرگ محسوب می شود، برای بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی عمدتا کالا محور، به یک فرصت بزرگ تبدیل شده است.

کرونا و یک درس بزرگ

بحران ها یکی بعد از دیگری می آیند، فاجعه به بار می آورند، خسارت می زنند، نابود می کنند و بسیاری را به ورطه ورشکستگی می کشانند. اما برای انسان های با اراده و هوشمند، از دل همین بحران ها، تجربیات ارزشمند و درس های بزرگ به دست می آید که آن را چراغ راه آینده خود قرار می دهند.
فارغ از همه جنبه های عمومی و اجتماعی ناشی از این بحران، آنچه در بخش اقتصاد در کشور ما بیش از بیش اهمیت خود را نشان داد و ضرورتش به اثبات رسید، حوزه تجارت الکترونیک بود. هر چند بخشی از کسب و کارهای اینترنتی همانند نسخه سنتی خود مانند فعالان صنعت توریسم دچار آسیب شده اند، اما بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی کالا محور، با افزایش فروش و درآمد مواجه بوده اند.
تأثیر تجارت الکترونیک و ابزارهای کاربردی آنلاین حتی در سلامت جسمی و روحی کارکنان اغلب کسب و کارهای الکترونیک می توان مشاهده کرد. بسیاری از بنگاه هایی که بر روی سیستم های منابع انسانی آنلاین متمرکز شده و سرمایه گذاری کرده بودند، در این بحران، مزد زحمات خود را گرفتند.

این بنگاه ها به مدد بهره گیری از این سیستم ها توانستند بدون مراجعه حضوری نیروی انسانی خود به دفاتر شرکت و از طریق دورکاری توانستند ضمن پیشبرد فعالیت های خود، کمک بزرگی به اجرای مطلوب تدابیر محدودیت زای مدیران دولتی بکنند. بنابراین نقش مثبت تجارت الکترونیک و ابزارهای آن در کمک به قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا غیر قابل انکار است.
همه اینها به برکت اینترنت و ابزارهای مبتنی بر آن صورت گرفته است. در واقع درس بزرگ بحران کرونا برای بسیاری از کسانی بود که تمایلی به تجارت الکترونیک نداشتند و هنوز اهمیت آن را به درستی درک نکرده اند.
درس دیگر برای کسانی است که قصد ورود به تجارت الکترونیک دارند و اهمیت آن را نیز درک کرده اند، اما مردد هستند. باید به این افراد گفت که دست از تردید بردارید و هر چه سریع تر برای نجات کسب و کار خود از بحران ها اقدام کنید.

و بحران هایی که خواهند آمد

معلوم نیست چند بحران دیگر، کسب و کارها را تهدید می کند. و هیچ کس نمی داند بحران بعدی چه موقع و در چه سطحی گریبان تجارت و اقتصاد را خواهد گرفت. بنابراین باید از هم اکنون به فکر نجات کسب و کار خود باشید.
در حال حاضر ورود به دنیای تجارت الکترونیک و استفاده از ابزارها و سیستم های آنلاین مدیریت منابع انسانی و اتوماسیون اداری، می تواند یکی از مهم ترین اقدام ها برای مهار و به حداقل رساندن آسیب های ناشی از بحران های مختلف باشد. یکی از بزرگ ترین مزیت تجارت الکترونیک مدیریت این بحران هاست.
اقدام برای طراحی سایت اولین قدم برای ورود به تجارت الکترونیک محسوب می شود. در اختیار داشتن یک سایت فروشگاهی (فروشگاه اینترنتی) یا یک سایت شرکتی برای فروش و یا معرفی محصولات، گامی بزرگ در مسیری درست است.
بی تردید، تجارت الکترونیک فقط محدود به طراحی سایت نیست، بلکه فعالیت در شبکه های اجتماعی، تبلیغات اینترنتی، بهینه سازی سایت، استفاده از سیستم های آنلاین مانند CRM و … صدها کار کوچک و بزرگ دیگر را می طلبد تا به نقطه مطلوب در تجارت الکترونیک دست یافت.

مجتبی حافظ زاده